ELEKTRİKSEL ÖZELLİKLER
BESLEME GERİLİMİ : 5VDC., 5-30VDC, 11-24VDC.vb. Tamamen Kullanıcı Tercihi ve Encoder’in Bağlanacağı Cihazın Özelliklerine Bağlı Olarak
ÇIKIŞ GERİLİMİ : Bazı Uygulamalarda Gerekebilir (Mesela ; Besleme Gerilimi 15-24VDC. İken Çıkış Gerilimi 5VDC.Olabilir vb.) Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
ÇIKIŞ ELEKTRONİĞİNİN TİPİ : (Line Driver/ Push-Pull / TTL / PNP / NPN / OC/Totem Pole vb.) Encoder’in Bağlanacağı Cihazın Özelliklerine, Kablo boyuna ve ortam şartlarına Bağlı Olarak
REFERANS ÇIKIŞININ GENLİĞİ : (360/ 180/ 90 derece) Uygulamanın Hassasiyeti ve Encoder’in Bağlanacağı Cihazın Özelliklerine Bağlı Olarak
İLAVE ÇIKIŞLAR : (ALARM Çıkışı / SENSOR Çıkışı / HALL Çıkışları vb.) Uygulamaya ve Encoder’in Bağlanacağı Cihazın Özelliklerine Bağlı Olarak
PULS (sinyal) ARTIŞ YÖNÜ: Saat İbresi Yönü (CW) ya da Saat İbresi Tersi Yönü (CCW) Tamamen İmalatçının Tercihi olarak.
NOT: kullanıcı açısından sadece Ürün değiştirmelerde önem arz eder.
FREKANS : Encoderin, Okunabilir özellikte Sinyal Çıkışı verilebildiği maksimum Frekans değeri olup, Uygulamanın Hızı, Kontrolcünün Maksimum çalışma Frekansı ve Kullanılacak olan encoderin Puls sayısı ve Mekanik olarak Dönebileceği Maksimum Devir Sayısı tarafından Sınırlandırılan ve Kullanıcı tarafından mutlak Göz Önüne alınması gereken Bir husustur.
FİZİKSEL ÖZELLİKLER
GÖVDE ÇAPI/GÖVDE UZUNLUĞU: Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
GÖVDE MALZEMESİ: ABS, ALÜMİNYUM, ÇELİK vb. Tamamen Çalışma Ortam Koşullarına Bağlı Olarak.
MİLLİ Mİ ? /DELİK MİLLİ Mİ? (TAM / YARIM): Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
MİL yada DELİK MİL (ÇAPI/UZUNLUĞU/DERİNLİĞİ) : Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
FLANŞ TİPİ/FLANŞ BAĞLANTI DELİKLERİ DELİK MERKEZLEME ÇAPI : Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
BAĞLANTILAR(KABLOLU / SOKETLİ) : Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
SOKET / KABLO ÇIKIŞ YÖNÜ (EKSENEL/YANDAN ÇIKIŞLI) : Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
SOKET TİPİ / KABLO DAMAR SAYISI ve UZUNLUĞU: Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
SOKET BAĞLANTI SIRALAMASI(CW / CCW): Tamamen İmalatçının Tercihi olarak.
NOT: kullanıcı açısından sadece Ürün değiştirmelerde önem arz eder.
KORUMA SINIFI (IP67 / IP65 vs.) : Uygulamaya Göre
ÇALIŞMA SICAKLIĞI: Uygulamaya Göre,
MAKSİMUM DÖNÜŞ SAYISI (Mekanik Dayanım): Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak ancak Her Encoderin Mekanik olarak Dayanabileceği ve İmalatçı Tarafından Belirtilen Bir Maksimum Devir Sayısı olup Kullanıcı tarafından mutlak Göz Önüne alınması gereken Bir husustur.
MEKANİK MONTAJ SIRASINDA, ENCODER MİLİNE UYGULANABİLECEK MÜSAADE EDİLEBİLEN MAKSİMUM EKSENEL ve RADYAL YÜK DEĞERİ (Nm.)
(Mekanik Dayanım): Tamamen İmalatçının verdiği Katalog Değerleri tarafından Sınırlandırılan ve Kullanıcı tarafından mutlak Göz Önüne alınması gereken Bir husustur.
NOT:Encoder arızalarının hatırı sayılır bir bölümü bu yüzden oluşmaktadır.
B.Buna Göre Absolute Encoder Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususları Aşağıdaki Gibi Sıralayabiliriz.
B.1) Paralel Tip Absolute Encoderler (Her Bir Bit İçin Ayrı Bir Çıkışı Olan Tipler)
BİT SAYISI : Uygulamanın Hassasiyeti İçin Bir Dönüşteki puls/tur (ppr) ya da mm. Başına Üretilen puls Sayısı, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
TUR SAYISI : Uygulamanın Yapısına Bağlı Olarak Tek Turlu yada Çok Turlu Tipler
KODLAMA TİPİ : GRAY, GRAY EXCESS , BINARY ya da BCD Tamamen Kullanıcı Tercihine ve Encoder’in bağlanacağı Kontrolcünün özelliklerine Bağlı Olarak
ELEKTRİKSEL ÖZELLİKLER
BESLEME GERİLİMi : 5VDC, 5-30VDC, 11-24VDC.vb. Tamamen Kullanıcı Tercihi ve Encoder’in Bağlanacağı Cihazın Özelliklerine Bağlı Olarak
ÇIKIŞ ELEKTRONİĞİNİN TİPİ : (Line Driver/ Push-Pull / TTL / PNP / NPN / OC/ PNP OC vb.) Tamamen Kullanıcı Tercihi ve Encoder’in Bağlanacağı Cihazın Özelliklerine Bağlı Olarak
İLAVE ÇIKIŞLAR : (LATCH / TRI-STATE/ STROBE / PARITY vb.) Tamamen Kullanıcı Tercihi ve Encoder’in Bağlanacağı Cihazın Özelliklerine Bağlı Olarak
BİT ARTIŞ YÖNÜ : Saat İbresi Yönü(CW) ya da Saat İbresi Tersi Yönü (CCW) Tamamen İmalatçının Tercihi olarak.
NOT: kullanıcı açısından sadece Ürün değiştirmelerde önem arz eder.
FREKANS : Encoderin, LS Bitinin (Least Significant Bit) Okunabilir özellikte Sinyal Çıkışı verilebildiği maksimum Frekans değeri olup, Uygulamanın Hızı, Kontrolcünün Maksimum çalışma Frekansı, Kullanılacak olan encoderin Maksimum {LS Biti İçin} Frekansı ve Kullanılacak olan encoderin Mekanik olarak Dönebileceği Maksimum Devir Sayısı tarafından Sınırlandırılan ve Kullanıcı tarafından mutlak Göz Önüne alınması gereken Bir husustur.
FİZİKSEL ÖZELLİKLER
GÖVDE ÇAPI/GÖVDE UZUNLUĞU: Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
GÖVDE MALZEMESİ : ABS, ALÜMİNYUM, ÇELİK vb. Tamamen Çalışma Ortam Koşullarına Bağlı Olarak.
MİLLİ Mİ ? /DELİK MİLLİMİ? (TAM / YARIM): Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
MİL yada DELİK MİL (ÇAPI/UZUNLUĞU/DERİNLİĞİ) : Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
FLANŞ TİPİ/FLANŞ BAĞLANTI DELİKLERİ DELİK MERKEZLEME ÇAPI : Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
BAĞLANTILAR(KABLOLU / SOKETLİ) : Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
SOKET / KABLO ÇIKIŞ YÖNÜ (EKSENEL/YANDAN ÇIKIŞLI) : Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
SOKET TİPİ / KABLO DAMAR SAYISI ve UZUNLUĞU : Uygulamaya Göre, Tamamen
Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
NOT: kullanıcı açısından sadece Ürün değiştirmelerde önem arz eder.
SOKET BAĞLANTI SIRALAMASI(B-A-80 ) (B-B-100) : Tamamen İmalatçının Tercihi olarak.
NOT: kullanıcı açısından sadece Ürün değiştirmelerde önem arz eder.
KORUMA SINIFI (IP67 / IP65 /IP 54 vs.) : Uygulamaya Göre
ÇALIŞMA SICAKLIĞI : Uygulamaya Göre,
biltec Encoder MAKSİMUM DÖNÜŞ SAYISI (Mekanik Dayanım): Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak ancak Her Encoderin Mekanik olarak Dayanabileceği ve İmalatçı Tarafından Belirtilen Bir Maksimum Devir Sayısı olup, Kullanıcı tarafından mutlak Göz Önüne alınması gereken Bir husustur.
MEKANİK MONTAJ SIRASINDA, ENCODER MİLİNE UYGULANABİLECEK MÜSAADE EDİLEBİLEN MAKSİMUM EKSENEL ve RADYAL YÜK DEĞERİ (Nm.)
(Mekanik Dayanım): Tamamen İmalatçının verdiği Katalog Değerleri tarafından Sınırlandırılan ve Kullanıcı tarafından mutlak Göz Önüne alınması gereken Bir husustur.
NOT:Encoder arızalarının hatırı sayılır bir bölümü bu yüzden oluşmaktadır.
B.2) Seri Tip Absolute Encoderler (RS422 ya da 485 Üzerinden Haberleşen Tipler)
BİT SAYISI : Uygulamanın Hassasiyeti İçin Bir Dönüşteki puls/tur (ppr) ya da mm.Başına Üretilen puls Sayısı, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
TUR SAYISI : Uygulamanın Yapısına Bağlı Olarak Tek Turlu yada Çok Turlu Tipler
KODLAMA TİPİ : GRAY, BINARY ya da BCD Tamamen Kullanıcı Tercihine ve Encoder’in bağlanacağı Kontrolcünün özelliklerine Bağlı Olarak
HABERLEŞME PROTOKOLÜ : SERİAL SYNCHRONY (SSI), SERİAL ASYNCHRONOUS,INTERBUS-S, PROFİBUS, CANBUS vs. Tamamen Kullanıcı Tercihine ve Encoder’in bağlanacağı Kontrolcünün özelliklerine Bağlı Olarak belirlenir
ELEKTRİKSEL ÖZELLİKLER
BESLEME GERİLİMi : 5-30VDC, 11-24VDC.vb. Tamamen Kullanıcı Tercihi ve Encoder’in Bağlanacağı Cihazın Özelliklerine Bağlı Olarak
HABERLEŞME TİPİ : RS422 ya da RS 485
İLAVE ÇIKIŞLAR : (PARTY / ALARM vb.) Tamamen Kullanıcı Tercihi ve Encoder’in Bağlanacağı Cihazın Özelliklerine Bağlı Olarak
BİT ARTIŞ YÖNÜ : Saat İbresi Yönü(CW) ya da Saat İbresi Tersi Yönü (CCW) Tamamen İmalatçının Tercihi olarak.
NOT: kullanıcı açısından sadece Ürün değiştirmelerde önem arz eder.
FREKANS : Encoder’in, Okunabilir özellikte Sinyal Çıkışı verilebildiği maksimum Frekans değeri olup, Uygulamanın Hızı, Kontrolcünün Maksimum çalışma Frekansı, Kullanılacak olan encoderin Mekanik olarak Dönebileceği Maksimum Devir Sayısı tarafından Sınırlandırılan ve Kullanıcı tarafından mutlak Göz Önüne alınması gereken Bir husustur.
FİZİKSEL ÖZELLİKLER
GÖVDE ÇAPI/GÖVDE UZUNLUĞU: Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
GÖVDE MALZEMESİ : ABS, ALÜMİNYUM, ÇELİK vb. Tamamen Çalışma Ortam Koşullarına Bağlı Olarak.
MİLLİ Mİ ? /DELİK MİLLİ Mİ? (TAM / YARIM): Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
MİL yada DELİK MİL (ÇAPI/UZUNLUĞU/DERİNLİĞİ) : Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
FLANŞ TİPİ/FLANŞ BAĞLANTI DELİKLERİ DELİK MERKEZLEME ÇAPI : Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
BAĞLANTILAR(KABLOLU / SOKETLİ) : Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
SOKET / KABLO ÇIKIŞ YÖNÜ (EKSENEL/YANDAN ÇIKIŞLI) : Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
SOKET TİPİ / KABLO DAMAR SAYISI ve UZUNLUĞU : Uygulamaya Göre, Tamamen
Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak
NOT: kullanıcı açısından sadece Ürün değiştirmelerde önem arz eder.
SOKET BAĞLANTI SIRALAMASI(CW / CCW): Tamamen İmalatçının Tercihi olarak.
NOT: kullanıcı açısından sadece Ürün değiştirmelerde önem arz eder.
KORUMA SINIFI (IP67 / IP65 / IP54 vs.) : Uygulamaya Göre
ÇALIŞMA SICAKLIĞI : Uygulamaya Göre,
MAKSİMUM DÖNÜŞ SAYISI (Mekanik Dayanım): Uygulamaya Göre, Tamamen Kullanıcı Tercihine Bağlı Olarak ancak Her Encoderin Mekanik olarak Dayanabileceği ve İmalatçı Tarafından Belirtilen Bir Maksimum Devir Sayısı olup Kullanıcı tarafından mutlak Göz Önüne alınması gereken Bir husustur.
MEKANİK MONTAJ SIRASINDA, ENCODER MİLİNE UYGULANABİLECEK MÜSAADE EDİLEBİLEN MAKSİMUM EKSENEL ve RADYAL YÜK DEĞERİ (Nm.)
(Mekanik Dayanım): Tamamen İmalatçının verdiği Katalog Değerleri tarafından Sınırlandırılan ve Kullanıcı tarafından mutlak Göz Önüne alınması gereken Bir husustur.
NOT:Encoder arızalarının hatırı sayılır bir bölümü bu yüzden oluşmaktadır.
Elbette, uygulamaya bağlı olarak ilave gereksinimler ve yukarıda belirtilen özelliklere ilave olarak değerlendirmeye alınması gerekecek başka kriterler de söz konusu olabilir.
Burada yapmaya çalıştığımız şey; konuyla ilgili olarak sizleri düşünmeye yönlendirebilme çabasıdır.
Şimdi de Encoder’ler için Önemli Olan Çevresel Etkiler ve Bu etkileri Ortadan Kaldırmak İçin Kullanılması Gereken Yöntemlere Kısaca bir Göz atamaya ne dersiniz?
ÇEVRESEL ETKİLER
ORTAM ISISI: Ortam ısısının, Seçilen Encoder’in Müsade edilen Çalışma Sıcaklık Değerleri İçinde olup olmadığını Araştırmak, Değilse Bu Isı Değerlerine uygun bir Encoder Kullanmak ya da Mevcut Encoderi Kendi Normal Çalışma Şartlarını Oluşturmak İçin ISITMA yada SOĞUTMA Tedbirleri Almak Gerekir.
VİBRASYON: Encoder vibrasyonlu bir ortamda çalışacak ise; bu özelliğe haiz encoderler kullanmak yada mevcut encoderlerin mekanik bağlantılarını vibrasyon önleyici elemanlar kullanmak (vibrasyon önleyici lastik takozlar ve uygun kaplinler ) sureti ile yaparak vibrasyon etkisini azaltmak gerekir.
YAĞ: Encoder Yağlı Bir ortamda Çalışacak ise; Bu özelliğe Haiz Encoderler Kullanmak yada Mevcut Encoderleri Yağ sızdırmazlığı sağlanmış Kutular içerisine Monte Ederek Kullanmak Gerekir.
TOZ ve SU: Encoder Tozlu ve veya Sulu(Rutubetli) Bir ortamda Çalışacak ise; Bu özelliğe Haiz Encoderler Kullanmak(IP68 – IP 67 – IP66 vs.) yada Mevcut Encoderleri Toz ve veya Su sızdırmazlığı sağlanmış Kutular içerisine Monte Ederek Kullanmak Gerekir.
YANICI ve PATLAYICI ORTAMLAR: Encoder Yanıcı ve Patlayıcı Malzemelerin Bulunduğu Bir ortamda Çalışacak ise; Ortam Şartlarına Uygun Patlama Emniyetine Haiz (Ex) Encoderler Kullanılması bir Zorunluluktur.
MANYETİK ALAN ETKİSİ: Her Elektronik Cihazda olduğu gibi, Sakınılması Gereken en büyük etki Manyetik Alan Etkisidir.
Manyetik Alan Etkisini Değişik başlıklarda Değerlendirmek ve Tedbir almak Zorundayız.İzlenecek Yol ve Alınacak Tedbirler ile ilgili olarak üretici firmanın talimatlarına uyulması gerekmektedir.
A.Elektro-statik parazit:
Sürtünmeden kaynaklanan Bu tip Elektriksel parazitler şu önlemler alınarak engellenebilir. Encoder’in ürettiği Sinyaller; Ekranının Bir Ucu Açık, sadece bir uçtan (Kontrolcu Tarafından) topraklanmış bir Ekranlı kablo ile tarafından taşınmalıdır.
B.Elektro manyetik parazit:
Bu tip bir etkiyi ortadan kaldırmak güçlü manyetik alanların olduğu yerlerde oldukça zor olmaktadır.Bu durumda Kullanabileceğimiz bir koruma yöntemi;Sinyal Taşıma İşinin;
İç Yapısı Saç Örgüsü Gibi Düzenlenmiş kablo çiftlerinden oluşan Ekranlı Kablolar ile Yapılmasıdır. Böylece Manyetik Alanın Encoder Kablosu Üzerindeki Alan Etkisi sıfırlanmış olur
Topraklama noktasının seçimi:
Şu kurala Dikkat Edilmelidir ki; Encoderin gövdesi, daha iyi ve daha
güvenilir bir çalışma için topraklanmalıdır ancak Toprak Devresi incelenmeli ve elektrik devresinin sadece tek tarafında Topraklama bulunmalıdır yani Encoder’i ; Yalnızca Kablosunun Ekranını Kontrol Cihazına Bağlandığı Tarafta Toprağa Bağlayarak Topraklayınız ama Aynı zamanda Makine Tarafında da Toprağa Bağlamaya Kalkmayınız.
Kablo yolu: Güç ve sinyal kablolarını ayrı ayrı yerlerden geçiriniz. Sinyaller; Yapısı Saç
Örgüsü Gibi Düzenlenmiş kablo çiftlerinden oluşan Ekranlı Kablolar ile taşınmalı ve güç kablolarından en az 30cm uzakta olan kablo kanallarından geçirilmelidir.
Buradaki güç kabloları Kavramı, transformatörün birincil ve ikincil devrelerini,
Motorları, sürücüleri ve 120 VAC veya daha yüksek gerilim ile çalışan, röle, fan gibi cihazları vb.besleyen kablolar için kullanılmaktadır.
Encoderden kontrolöre kadar olan kablonun tek parça olmasına özen gösteriniz.
Böylelikle indüklenen ve yayılan bozucu etkileri ve topraklama hatalarını azaltmış olursunuz.
Eğer kullandığınız Encoderin kablosunda Kullanmadığınız Uçlar yada Çıkışlar varsa, Bunlar Parazit sebebi olabilirler.Bu problemi engellemek için, kullanılmayan bu uçları Aşağıdaki Talimatlara Uygun olarak Bağlayınız.
Kullanılmayan Uçlardan Sinyal Taşımayanları (Örneğin; A-B-Z Çıkışlı ve 7 Pinli Soketli Bir Encoder İçin 10 Damarlı Ekranlı Bir Kablo Kullanmış İseniz!, Kablonuzun Kullanılmayacak olan 5 Damarını) Koruyucu ekrana yada Güç Kaynağının 0VDC.Ucuna Bağlayınız. Bu Bağlantıyı Encoderin Bağlanacağı Kontrolcu Tarafında Yapınız.
Kullanılmayan Uçlardan Sinyal Taşıyanları (Örneğin; A-B-Z Çıkışlı Kablolu Bir Encoderin yalnızca A ve B Çıkışlarını Kullanıyorsanız! Kullanılmayan Z Çıkışını ) Encoder’in Çıkış Elektroniğine, Besleme Gerilimine ve Maksimum Yük Akımına Bağlı olarak uygun bir yük üzerinden Güç Kaynağının +VDC. ya da 0VDC.Ucuna Bağlayınız.
Kabloları Mümkün olduğunca Kıvırıp bükmeyiniz ve Düz olarak Taşıyınız.
Bunlara ek olarak, biltec encoderin çalışması, encoderin güç beslemesindeki kısa süreli gerilim dalgalanmalardan da etkilenebilir. Encoder beslemesi için Kullanacağınız GÜÇ KAYNAĞI en azından , %±5 toleransa sahip olmalı ve Şebekede luşan dalgalanmalardan etkilenmemelidir.
Evet sevgili meslektaşlarım, Güvenli ve sağlıklı Çalışabilen işletmeler için düşünen ve araştıran beyinlere ihtiyacımız var, inanıyorum ki anlatmaya çalıştığım teknik konular birçoğunuzun zaten bildiği şeyler ancak yaptığımız işin yakın yada orta vadede bizlere sorun üreten bir iş olmaması için daha başlangıçta tedbirler alıp, dizayn edeceğimiz devreleri olabildiğince basit olarak tasarlayıp, bu tasarımlarda kullanacağımız ürünleri gerekli kriterler çerçevesinde doğru olarak değerlendirerek seçmeliyiz ve Bu ürünlerin Fatura Üzerindeki Maliyetlerinin Asla Söz Konusu Kriterlerden biri olmadığını Unutmamalıyız.